Τελ. ενημέρωση:

   06-Dec-2017
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 34(6), Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2017, 737-744

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Ο διττός ρόλος των μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων στον καρκίνο
Πιθανές εφαρμογές για κυτταροθεραπεία

Μ. Γουλιελμάκη, Μ. Μαργαρίτη, N. Χουρί, Κ. Γεωργαδάκη, Β. Ζουμπουρλής, Ι. Χριστοδούλου
Μονάδα Βιοϊατρικών Εφαρμογών, Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα

Τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα είναι αρχέγονα αδιαφοροποίητα κύτταρα που αποτελούνται από διακριτούς, ετερογενείς υποπληθυσμούς. Συνολικά χαρακτηρίζονται από ορισμένες κοινές ιδιότητες, όπως η αυτο-ανανέωση και η πολυδυναμία, ενώ, ανάλογα με την προέλευσή τους, παρουσιάζουν και κάποια μοναδικά χαρακτηριστικά. Η ικανότητα μετανάστευσης προς τραυματισμένους ιστούς καθώς και η χαμηλή ανοσογονικότητα τα έχουν αναδείξει ως ιδιαίτερα ελκυστικούς και υποσχόμενους διαμεσολαβητές για την κυτταροθεραπεία πολλών νόσων. Συγκεκριμένα, η ανακάλυψη ότι τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα διαθέτουν μια εγγενή τάση τροπισμού προς περιοχές ανάπτυξης όγκων, καθώς και αλληλεπίδρασης με το καρκινικό μικροπεριβάλλον, έχει ωθήσει τους ερευνητές προς την κατεύθυνση ανεύρεσης αποτελεσματικών πρωτοκόλλων για τη χρήση τους στην κυτταροθεραπεία του καρκίνου. Οι σύγχρονες προκλινικές θεραπευτικές προσεγγίσεις στηρίζονται τόσο στην απ' ευθείας αλληλεπίδραση μεταξύ βλαστικών και καρκινικών κυττάρων, όσο και στα αποτελέσματα της παρακρινούς δράσης των βλαστικών κυττάρων στα κύτταρα του όγκου. Οι μελέτες αυτές περιλαμβάνουν τη χρήση τόσο αφελών, όσο και γενετικά τροποποιημένων βλαστικών κυττάρων ως φορέων αντικαρκινικών ουσιών ή γονιδίων για τη στόχευση των καρκινικών κυττάρων. Ωστόσο, παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα που έχει επιδείξει η χρήση γενετικά τροποποιημένων κυττάρων σε διάφορα προκλινικά μοντέλα καρκίνου, εγείρονται αρκετά θέματα ασφάλειας, λόγω της χρήσης ιικών φορέων. Επί πλέον, πειράματα μελέτης της αλληλεπίδρασης καρκινικών με αφελή βλαστικά κύτταρα, τόσο in vitro όσο και in vivo, καταλήγουν σε αντικρουόμενα αποτελέσματα, καταστέλλοντας ή σε άλλες περιπτώσεις προωθώντας την ανάπτυξη των όγκων. Αυτή η εντελώς αντίθετη σε ορισμένες περιπτώσεις δράση που έχουν τα συγκεκριμένα κύτταρα έχει συσχετιστεί με ποικίλους παράγοντες, μεταξύ των οποίων είναι η προέλευση των χρησιμοποιούμενων βλαστικών κυττάρων, ο τύπος του καρκίνου και οι συνθήκες του πειράματος. Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης είναι η παρουσίαση των διαφόρων χαρακτηριστικών των ετερογενών πληθυσμών βλαστικών κυττάρων, των τρόπων αλληλεπίδρασής τους με το μικροπεριβάλλον των όγκων, καθώς και των έως τώρα πειραματικών αποτελεσμάτων της χρήσης των αφελών και γενετικά τροποποιημένων βλαστικών κυττάρων σε διάφορους τύπους καρκίνου.

Λέξεις ευρετηρίου: Βλαστικά κύτταρα, Καρκίνος, Κυτταροθεραπεία, Στοχευμένες θεραπείες, Τροπισμός.


© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής