Τελ. ενημέρωση:

   14-Sep-2016
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 33(5), Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2016, 675-679

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Η ποινή της τυφλώσεως του αυτοκράτορα Ρωμανού Δ΄ Διογένη

Ν. Σταυρακάκης
Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου «Βενιζέλειο-Πανάνειο», Ηράκλειο Κρήτης

Στις 29 Ιουνίου του 1072 τυφλώθηκε ο έκπτωτος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ρωμανός ο Δ΄ ο Διογένης. Ήταν μια ποινή η οποία του επιβλήθηκε για να τον αποκλείσει από τυχόν μελλοντική διεκδίκηση του θρόνου. Και αυτό γιατί δεν μπορούσε κάποιος να διεκδικήσει το ύπατο αξίωμα της αυτοκρατορίας αν δεν ήταν αρτιμελής. Η ποινή της τύφλωσης ανήκε στις κεφαλικές ποινές, δηλαδή στις ποινές που επέσυραν θάνατο. Λόγω της φιλευσπλαχνίας των αυτοκρατόρων που την επέβαλαν, ο θάνατος αντικαταστάθηκε από την ποινή της τυφλώσεως, η οποία καταδίκαζε το θύμα σε ισόβια τιμωρία. Η ποινή αυτή επιβαλλόταν στο έγκλημα της καθοσίωσης, δηλαδή σε πολιτικό έγκλημα, και ένοχος καθοσίωσης ήταν οποιοσδήποτε αντιτασσόταν και επιβουλευόταν την αυτοκρατορική εξουσία. Η απώλεια της όρασης επιτυγχανόταν είτε μέσω εξόρυξης των οφθαλμικών βολβών με μεταλλικό αντικείμενο, είτε με ενστάλαξη καυστικού υγρού, είτε με εφαρμογή πυρωμένου σίδερου. Ο Διογένης εξωμματίστηκε μετά από αυτοκρατορική διαταγή στην Κιουτάχεια, χωρίς προηγουμένως να τηρηθούν οι δεσμεύσεις που του είχαν δοθεί για τη σωματική του ακεραιότητα. Τυφλώθηκε από κάποιον Ιουδαίο, χωρίς καμιά προετοιμασία. Η εξόρυξη των βολβών του έγινε με μεταλλικό αιχμηρό αντικείμενο και επαναλήφθηκε τρεις φορές λόγω της απειρίας του δημίου. Μετά τον εξωμματισμό, και αφού δεν έλαβε χώρα κάποια ιατρική παρέμβαση, ακολούθησε σήψη των περιοφθάλμιων ιστών, οίδημα της κεφαλής και του προσώπου, ενώ στα οφθαλμικά τραύματα εμφανίστηκαν σκουλήκια που έπεφταν κάτω. Μετά από 5 περίπου εβδομάδες, ο Ρωμανός πέθανε στη νήσο Πρώτη της Προποντίδας στις 4 Αυγούστου του 1072.

Λέξεις ευρετηρίου: Ρωμανός Διογένης, Βυζαντινή Ιατρική, Ποινή τυφλώσεως, Ματζικέρτ.


© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής