Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής

Τελ. ενημέρωση:

14-Sep-2016

Αρχ Ελλ Ιατρ, 33(5), Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2016, 661-670

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Εκτίμηση επιπέδου γνώσεων νοσηλευτών ογκολογικού νοσοκομείου αναφορικά με τη μετάγγιση αίματος

Ε. Πέτρακα,^1,2 Μ. Κριτσιώτη,² Σ. Βαλσάμη,^1,3 Α. Λειβαδά,⁴ Ι. Καλαντζής,² Ε. Μερκούρη,^1,5 Α. Τραυλού,^1,5 Ε. Γρουζή^1,4
¹Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Θρόμβωση – Αιμορραγία – Ιατρική των Μεταγγίσεων», Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
²Νοσοκομειακή Υπηρεσία (ΝΥ) Αιμοδοσίας, Ειδικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιά «Μεταξά», Πειραιάς
³ΝΥ Αιμοδοσίας-Αιματολογικό Εργαστήριο, Νοσοκομείο «Αρεταίειο», Αθήνα
⁴ΝΥ Αιμοδοσίας, Γενικό Αντικαρκινικό-Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
⁵Πρότυπο Εργαστήριο Θρομβώσεων-Αιμορραγικών Διαθέσεων και Ρύθμισης Αντιπηκτικής Αγωγής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Κλινική Ψυχικού, Αθήνα

ΣΚΟΠΟΣ Η μετάγγιση αίματος αποτελεί συχνή θεραπευτική παρέμβαση στα νοσοκομεία, για την ασφάλεια της οποίας σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι νοσηλευτές. Ως εκ τούτου, σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση των γνώσεων αναφορικά με τη μετάγγιση των νοσηλευτών ογκολογικού νοσοκομείου οι οποίοι εμπλέκονται στην εφαρμογή της.

ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Καταρτίστηκε ερωτηματολόγιο με 26 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, σχετικές με τη μετάγγιση, που διανεμήθηκε σε 150 νοσηλευτές εκτός Αιμοδοσίας. Οι απαντήσεις αξιολογήθηκαν συνολικά ανά ερώτηση και ατομικά, σύμφωνα με τις οδηγίες της British Committee for Standards in Hematology και της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας. Η ατομική αξιολόγηση κατηγοριοποιήθηκε σε τρία επίπεδα ανάλογα με τον αριθμό των σωστών απαντήσεων (πολύ καλό >80%, μέτριο έως καλό μεταξύ 50–80%, πτωχό <50%). Τα δεδομένα αναλύθηκαν με το λογισμικό πρόγραμμα Statistical Package for Social Sciences (SPSS), χρησιμοποιώντας περιγραφικές και συγκριτικές στατιστικές μεθόδους.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ανταποκρίθηκαν 125 (83,3%) νοσηλευτές, 11 άνδρες και 114 γυναίκες, με 5 έως και >15 έτη προϋπηρεσίας. Πενήντα ένας (40,8%) νοσηλευτές ήταν δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΔΕ), 66 (52,8%) τεχνολογικής εκπαίδευσης (ΤΕ), 8 (6,4%) πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΠΕ), ενώ, συνολικά 10 (13,6%) ήταν κάτοχοι μεταπτυχιακού/διδακτορικού διπλώματος. Συνολικά, οι γνώσεις των νοσηλευτών κρίθηκαν καλές αναφορικά με θέματα συντήρησης και χειρισμού του αίματος, ανοσοαιματολογίας, ασφάλειας της μετάγγισης, και αντιδράσεων μετά τη μετάγγιση (57%, 67,2%, 69,6%, 63%, αντίστοιχα). Ενδιαφέρον είναι ότι δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά ορθών απαντήσεων ανά ερώτηση μεταξύ νοσηλευτών ΔΕ, ΤΕ και ΠΕ, ενώ καλύτερη γνώση είχαν οι νοσηλευτές τμημάτων με συχνές μεταγγίσεις, στα οποία υπήρχαν και πρωτόκολλα μετάγγισης. Τέλος, και κατά την ατομική αξιολόγηση δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά ορθών απαντήσεων μεταξύ νοσηλευτών ΔΕ, ΤΕ και ΠΕ, ενώ η ατομική βαθμολογία (score) κυμάνθηκε από 34,6–88,5%. Επί πλέον, από την ανάλυση προέκυψε ότι μόλις το 5,6% (7 νοσηλευτές) είχαν συνολική βαθμολογία ορθών απαντήσεων >80%, το 88% (110 νοσηλευτές) είχαν βαθμολογία μεταξύ 50–80% και το υπόλοιπο 6,5% (8 νοσηλευτές) <50%.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το επίπεδο γνώσεων των νοσηλευτών σχετικά με τη μετάγγιση κρίνεται αρκετά καλό. Ωστόσο, υπάρχει ανάγκη εκπαίδευσης κυρίως σε θέματα εφαρμογής της, στην οποία σημαντικό ρόλο μπορούν να διαδραματίζουν οι Νοσοκομειακές Επιτροπές Μεταγγίσεων με την καθιέρωση πρωτοκόλλου μετάγγισης και επιτήρησης της ορθής εφαρμογής αυτού. Τέλος, προτείνονται μαθήματα του εμπλεκόμενου στη μετάγγιση προσωπικού με πιστοποίηση της επάρκειας των γνώσεων ανά διετία, κατά το πρότυπο της Μεγάλης Βρετανίας (NPSA Safer Practice Notice 14 [2006]).

Λέξεις ευρετηρίου: Γνώσεις, Μετάγγιση αίματος, Νοσηλευτές, Παράγωγα αίματος.