Τελ. ενημέρωση:
19-Jan-2016

Τα τελευταία 20 έτη υπάρχει μια αλματώδης ανάπτυξη στις τεχνικές καλλιέργειας βλαστικών κυττάρων, που απομονώνονται από ανθρώπινα έμβρυα (hESCs) ή από ενήλικες ανθρώπους. Η βελτιστοποίηση των συγκεκριμένων τεχνικών κυτταρικής καλλιέργειας καθιστά πλέον τα παραπάνω κύτταρα ευρέως διαθέσιμα. Tα βλαστικά κύτταρα διακρίνονται σε πλειοδύναμα (pluripotent) και πολυδύναμα (multipotent). Το δυναμικό διαφοροποίησης που τα χαρακτηρίζει (pluri-/multipotency), τα καθιστά «τα πλέον ειδικά» για χρήση σε in vitro δοκιμασίες κυτταροτοξικότητας, καθώς και αναπτυξιακής τοξικότητας. Οι έρευνες πλέον προσανατολίζονται τόσο στην ανακάλυψη νέων, όσο και στην εξέλιξη των ήδη υπαρχουσών τεχνικών τοξικότητας. Πιστεύεται ότι το αποτέλεσμα αυτών των ερευνών θα συμβάλει στην καλύτερη αξιολόγηση των χημικών ουσιών και των φαρμάκων, αλλά και των επιπτώσεών τους στην ανάπτυξη του οργανισμού, γεγονός το οποίο είναι δύσκολο να διερευνηθεί στον άνθρωπο, αφού εγείρονται θέματα βιοηθικής. Επί πλέον, τα ανθρώπινα επαγόμενα πλειοδύναμα βλαστικά κύτταρα (iPSCs), τα οποία προκύπτουν από τον επαναπρογραμματισμό των ώριμων σωματικών κυττάρων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε δοκιμασίες καταγραφής των διαφορετικών προδιαθεσικών παραγόντων κινδύνου πολλών ασθενειών, με τη δημιουργία in vitro κυτταρικών μοντέλων, που θα προέρχονται από διαφορετικά άτομα, καλύπτοντας έτσι ένα ευρύ φάσμα γενετικού πολυμορφισμού. Μέσω των επιστημών της Γενομικής, της Πρωτεομικής, της Μεταβολομικής και της Μεταγραφομικής μπορεί να χαρτογραφηθεί πλήρως το προφίλ των hESCs και iPSCs κυττάρων, καθώς επίσης και τα περίπλοκα βιοχημικά μονοπάτια της φυσιολογικής τους απόκρισης σε φάρμακα. Συμπερασματικά, η ολοένα και αυξανόμενη χρήση των βλαστικών κυττάρων σε in vitro μελέτες της τοξικότητας θα πρέπει να στοχεύει (α) στην ελάττωση χρήσης των ζώων, (β) στην καλύτερη αξιολόγηση των κινδύνων και της πρόβλεψης της βιολογικής απόκρισης στις φαρμακευτικές ουσίες και (γ) στη μείωση του κόστους παραγωγής των φαρμάκων.

Λέξεις ευρετηρίου: Αναπτυξιακή τοξικότητα, Βλαστικά κύτταρα, Εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα (ESCs), Επαγόμενα πλειοδύναμα βλαστικά κύτταρα (iPSCs), Κυτταροτοξικότητα, Μεσεγχυματικά κύτταρα της γέλης του Wharton (WJ-MSCs).