Τελ. ενημέρωση:
08-Mar-2007

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια συχνή ψυχιατρική διαταραχή με σοβαρή επίπτωση στη λειτουργικότητα των ασθενών. Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές πρόοδοι σχετικά με τη διερεύνηση του νευροβιολογικού και νευροψυχολογικού υποστρώματός της. Στο νευροανατομικό επίπεδο, η ΙΨΔ έχει συσχετιστεί νευροαπεικονιστικά με διαταραχές στη λειτουργία νευρωνικών δικτύων που συνδέουν το θάλαμο με το φλοιό, διερχόμενα από τα βασικά γάγγλια (διαταραχή μεταβολικής δραστηριότητας κογχομετωπιαίου-ραβδωτού δικτύου). Σε επίπεδο νευροχημείας, έχει συνδεθεί με δυσλειτουργία του σεροτονινεργικού κυρίως συστήματος, ενώ διερευνάται η συμμετοχή και άλλων νευροδιαβιβαστών, ιδιαίτερα της ντοπαμίνης. Η υπόθεση αλληλεπίδρασης σεροτονίνης-ντοπαμίνης στο επίπεδο των βασικών γαγγλίων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επειδή είναι συμβατή με τα νευροαπεικονιστικά δεδομένα και με την τεκμηριωμένα υψηλή συννοσηρότητα ΙΨΔ και συνδρόμου Tourette. Υπάρχουν επίσης αρκετά ευρήματα που αναδεικνύουν νευροανοσολογικούς και γενετικούς παράγοντες στο βιολογικό υπόβαθρο της ΙΨΔ. Τέλος, τα ευρήματα νευροψυχολογικών μελετών σε ασθενείς με ΙΨΔ είναι αμφίσημα. Ο οπτικοχωρικός συντονισμός, η ταχύτητα διαχείρισης πληροφοριών και η προσοχή εμφανίζονται φυσιολογικά, εφόσον εξαιρεθούν φαρμακολογικές επιδράσεις. Η μνήμη εμφανίζει ήπια, δευτερογενή ελλείμματα, οφειλόμενα σε ανεπαρκή χρήση στρατηγικών κωδικοποίησης (εκτελεστική δυσλειτουργία). Μολονότι υπάρχουν και αντιφατικά ευρήματα, τα δεδομένα πάνω στις εκτελεστικές λειτουργίες (ευελιξία προσοχής, σχεδιασμός, επίλυση προβλημάτων) καταδεικνύουν ελλείμματα στους ασθενείς με ΙΨΔ. Τα εμφανιζόμενα ελλείμματα στις απαρτιωτικές λειτουργίες είναι συμβατά με τα νευροαπεικονιστικά ευρήματα, που αναφέρουν δυσλειτουργία του κογχομετωπιαίου δικτύου στην ΙΨΔ. Συμπερασματικά, παρά τη σημαντική πρόοδο, η αιτιοπαθογένεια της ΙΨΔ παραμένει ασαφής. Οι τομείς της νευροαπεικόνισης και των πειραματικών μοντέλων αναμένεται να συμβάλουν σημαντικά στην περαιτέρω διερεύνησή της.

Λέξεις ευρετηρίου: Aνασκόπηση, Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, Νευροανατομία, Νευροψυχολογία, Ντοπαμίνη, Πειραματικά μοντέλα, Σεροτονίνη.