Τελ. ενημέρωση:

   11-Jan-2006
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 22(5), Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2005, 433-446

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Δραστικές μορφές οξυγόνου και ανδρική υπογονιμότητα

Ρ. Αγγελοπούλου, Μ. Κυριαζόγλου
Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα

Η υπογονιμότητα οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στον ανδρικό παράγοντα και σε 50% των περιπτώσεων χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής. Στο σπέρμα κακής ποιότητας ανιχνεύονται δραστικές μορφές οξυγόνου (reactive oxygen species, ROS), που παράγονται από τα σπερματοζωάρια και τα λευκοκύτταρα. Τα μιτοχόνδρια αποτελούν τη βασική πηγή ROS και εμπλέκονται στην ενεργοποίηση των προαποπτωτικών μορίων. Η παρουσία ROS στο σπέρμα έχει επιπτώσεις στην κινητικότητα των σπερματοζωαρίων και στη γονιμοποίηση τόσο in vitro όσο και in vivo. Τα διαχεόμενα υπεροξείδια προκαλούν λιπιδική υπεροξείδωση, με αποτέλεσμα διαταραχή της δομής και της λειτουργίας της κυτταρικής μεμβράνης, των οργανιδίων των σπερματοζωαρίων και κερματισμό του DNA αυτών. Η οξειδωτική βλάβη του μιτοχονδριακού DNA οδηγεί σε ελαττωμένη παραγωγή ATP με αντίκτυπο στη γονιμοποιητική ικανότητα, ενώ η βλάβη του πυρηνικού DNA προσβάλλει τη δομή και τη λειτουργία των σπερματοζωαρίων. Οι τεχνικές TUNEL και comet, που ανιχνεύουν την ακεραιότητα του DNA στο σπέρμα υπογόνιμων ανδρών, δείχνουν ότι η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης κερματισμένου DNA σχετίζεται με αλλαγές στην κινητικότητα, τη μορφολογία, τη συγκέντρωση σπερματοζωαρίων στο σπέρμα και το ποσοστό γονιμοποίησης, μετά από ενδοωαριακή έγχυση σπερματοζωαρίων (ICSI). Tα αποτελέσματα χορήγησης αντιοξειδωτικών, in vivo, δεν είναι ικανοποιητικά. In vitro, τα φυσιολογικά επίπεδα των ROS ευνοούν την ωρίμανση των σπερματοζωαρίων και τη γονιμοποίηση. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί ότι τα αντιοξειδωτικά είναι αβλαβή και ωφέλιμα στη θεραπεία της ανδρικής υπογονιμότητας και την επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης (ΙVF) και της ενδομητρικής σπερματέγχυσης (IUI). Συνεπώς, επιβάλλεται η ανάλυση με νέες μεθόδους της δράσης των αντιοξειδωτικών για τη βελτίωση της ποιότητας του σπέρματος, in vivo και in vitro, καθώς και ο σχεδιασμός/ σύνθεση νέων ενώσεων με βέλτιστη αντιοξειδωτική δράση. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ενώσεις, οι οπoίες εμπεριέχουν δομικά χαρακτηριστικά υπεύθυνα για την αντιοξειδωτική δράση της τοκοφερόλης και του λιποϊκού ή του καφεϊκού οξέος.

Λέξεις ευρετηρίου: Ανδρική υπογονιμότητα, Κερματισμός DNA, ROS, Σπερματοζωάρια.


© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής