Τελ. ενημέρωση:
10-Sep-2004

Οι ανθρακυκλίνες ανήκουν στην κατηγορία των κυτταροστατικών αντιβιοτικών και χρησιμοποιούνται ευρέως τα τελευταία 40 χρόνια, τόσο σε αιματολογικές κακοήθειες όσο και σε συμπαγείς όγκους, με πολύ καλά αποτελέσματα. Βασική τους ανεπιθύμητη ενέργεια είναι η πρόκληση καρδιοτοξικότητας. Πιθανοί μηχανισμοί καρδιοτοξικότητας είναι η παραγωγή ελευθέρων ριζών οξυγόνου και υδροξυλίου, η επίδραση των ανθρακυκλινών στο σαρκοπλασματικό δίκτυο και η διαταραχή που προκαλείται στην ομοιόσταση του ασβεστίου, καθώς και η ενεργοποίηση του μηχανισμού της απόπτωσης, που προκαλείται λόγω βλαβών στο DNA. Η χορήγηση ανθρακυκλινών προκαλεί σπανίως οξεία μυοκαρδίτιδα (τις πρώτες ώρες μετά τη χορήγηση) και συχνότερα συμφορητικού τύπου καρδιακή ανεπάρκεια, η οποία εμφανίζεται ακόμα και μετά από πολλά χρόνια από τη χορήγηση της πρώτης δόσης. Η έκταση της καρδιακής βλάβης από τις ανθρακυκλίνες εξαρτάται κυρίως από τη δόση, τον τρόπο χορήγησης και τη φαρμακευτική ουσία. Ηλικιωμένοι ασθενείς, παιδιά, ασθενείς με προϋπάρχουσα καρδιακή νόσο ή υπέρταση και ασθενείς που έχουν υποστεί ακτινοβολία στο μεσοθωράκιο, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν καρδιακή βλάβη. Η συνεχής κλινική εξέταση των ασθενών, η συχνή παρακολούθηση των μεταβολών του κλάσματος εξώθησης της αριστερής κοιλίας, καθώς και η βιοψία του μυοκαρδίου, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο, αποτελούν τις πλέον αξιόπιστες μεθόδους για έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση των επιδράσεων των ανθρακυκλινών στο μυοκάρδιο. Χορήγηση προστατευτικών ουσιών, όπως διάφοροι αντιοξειδωτικοί παράγοντες (βιταμίνες κ.λπ.), έχει δώσει αντιφατικά αποτελέσματα, ενώ περισσότερο αποτελεσματική φαίνεται να είναι η χορήγηση δεξραζοξάνης (ICRF-187). Η αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας που προκαλούν οι ανθρακυκλίνες γίνεται ανάλογα με τη βαρύτητα και περιλαμβάνει τη χορήγηση αναστολέων ιόντων ασβεστίου, δακτυλίτιδας και διουρητικών, τη στέρηση άλατος, ακόμα και τη μεταμόσχευση καρδιάς σε καρδιακή ανεπάρκεια τελικού σταδίου.

Λέξεις ευρετηρίου: Ανθρακυκλίνες, Καρδιακή ανεπάρκεια, Καρδιοτοξικότητα, ICRF-187.